Ong đen thường sinh sống trong ống tre, nứa… Dù không phổ biến như ong mật, nhưng loài ong này lại được xem là một vị thuốc quý, có khả năng điều trị nhiều bệnh lý nghiêm trọng.
- Thầy thuốc chia sẻ bài thuốc từ hoa đu đủ đực trị ho
- Món ăn bài thuốc hỗ trợ điều trị tiểu đường từ khổ qua
- Các bài thuốc chữa bệnh hiệu quả từ Rau Má
Mặc dù ong đen ít phổ biến hơn ong mật, nhưng chúng đã chứng tỏ tiềm năng lớn trong y học nhờ các thành phần dược lý có trong nọc. Các hợp chất như melittin và apamin trong nọc ong đen mang lại triển vọng điều trị các bệnh viêm nhiễm, ung thư và bệnh thần kinh.
Tuy nhiên, việc ứng dụng loài ong này trong điều trị cần được thực hiện cẩn thận, dưới sự giám sát chặt chẽ của chuyên gia y tế, để tránh các phản ứng nguy hiểm và bảo đảm an toàn cho người sử dụng.
Hãy cùng trường Cao đẳng Y Dược TPHCM tìm hiểu qua bài viết sau đây:
1. Đặc điểm của ong đen
Ong đen, có tên khoa học Xylocopa dissimilis (Lep), thuộc họ Ong (Apidae), còn được gọi là ô phong, hùng phong, tượng phong, trúc phong (vì loài ong này sống trong ống tre, nứa). Một số nơi gọi chúng là ong mướp do thường xuyên hút mật từ hoa mướp. Ong đen phân bố rộng rãi ở cả đồng bằng và miền núi. Mặc dù chưa được khai thác nhiều ở Việt Nam, nhưng ở Nam Trung Quốc, loài ong này thường được bắt vào mùa thu đông, khi chúng sống trong ống tre hoặc nứa. Sau khi tìm thấy tổ ong, người ta sẽ nút kín ống lại, hơ nóng để ong chết, rồi chẻ ống lấy ong. Do dễ bị mốc mọt, ong đen cần được sấy khô thay vì phơi nắng, để tránh hư hỏng.
Nghiên cứu hiện đại chỉ ra rằng nọc ong đen chứa các hợp chất dược lý như melittin và apamin. Melittin, một peptide mạnh, có tác dụng chống viêm và ức chế sự phát triển tế bào ung thư. Apamin, một peptide khác trong nọc ong, có khả năng bảo vệ tế bào thần kinh, ngăn ngừa thoái hóa tế bào, đặc biệt là trong các bệnh thần kinh như Parkinson.
Ngoài ra, các nghiên cứu về nọc ong nói chung (bao gồm các loài ong khác ong đen) cũng phát hiện nhiều peptide như tertiapin, melittin và apamin, đã được thử nghiệm trên các mô hình dược lý khác nhau như kháng khuẩn, kháng viêm và chống ung thư. Những phát hiện này mở ra tiềm năng lớn trong việc phát triển các phương pháp điều trị ung thư từ nọc ong, bao gồm ong đen.
2. Cách sử dụng ong đen hiệu quả
Dùng nguyên con
Ong đen đã được sử dụng như một vị thuốc trong dân gian từ lâu. Theo các tài liệu cổ, ong đen có vị ngọt chua, tính hàn, không độc, tác dụng vào hai kinh vị và đại trường.
Trong cuốn Bản thảo cương mục của Lý Thời Trân, ong đen được ghi nhận là có tác dụng trị ho lâu ngày, tắc nghẽn tiểu tiện, thanh nhiệt, tiêu đờm và lợi tiểu. Nó được cho là có tác dụng tả hỏa, khử phong, thường dùng trong các trường hợp như sâu răng, miệng lở loét, đau cổ họng, hoặc trẻ bị kinh phong.
Liều dùng là 2 đến 4 con ong đen tán nhỏ uống, hoặc sắc 3 đến 5 con để uống mỗi ngày. Tuy nhiên, người có thể trạng hư hàn không nên sử dụng ong đen.
Lưu ý: Ngoài ong đen thông thường, người ta còn dùng loài ong đen Xylocopa phalothorax, có kích thước nhỏ hơn. Tuy nhiên, cần tránh dùng ong có đốm trắng ở đầu.
Ngâm rượu
Ong đen còn được dùng để ngâm rượu thuốc. Trước khi ngâm, có thể làm đông ong trong tủ lạnh hoặc ngâm vào nước sôi để làm tê liệt, sau đó mới cho vào rượu. Thời gian ngâm thông thường là khoảng một tháng để rượu hấp thụ đủ dưỡng chất. Mỗi ngày, uống khoảng 15ml rượu ong đen để hỗ trợ điều trị đau thấp khớp.
3. Lưu ý khi sử dụng ong đen chữa bệnh
Dược sĩ, giảng viên Cao đẳng Dược lưu ý:
Người có thể trạng hư hàn không nên sử dụng: Ong đen có tính hàn, nên người có cơ thể lạnh hoặc hư hàn cần tránh sử dụng để tránh tác dụng phụ như tiêu chảy hoặc lạnh bụng.
Không dùng ong đen có đốm trắng ở đầu: Khi sử dụng ong đen, cần tránh lựa chọn những con có đốm trắng ở đầu, vì đây có thể là những con không đảm bảo chất lượng và có thể gây tác dụng phụ.
Thận trọng khi dùng cho trẻ em: Mặc dù ong đen có tác dụng hỗ trợ điều trị kinh phong ở trẻ, nhưng cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng, vì liều lượng và cách dùng phải được điều chỉnh cho phù hợp với lứa tuổi.
Không lạm dụng: Mặc dù ong đen có nhiều công dụng, nhưng không nên dùng quá liều hoặc sử dụng trong thời gian dài mà không có sự hướng dẫn của thầy thuốc.
Chọn ong đen đúng loại: Khi dùng ong đen, cần chú ý chọn loại ong đen Xylocopa phalothorax, tránh dùng các loài ong không rõ nguồn gốc hoặc ong có dấu hiệu lạ (ví dụ: đốm trắng ở đầu).
Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng: Nếu đang điều trị bệnh mãn tính hoặc có các vấn đề sức khỏe đặc biệt, người dùng nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng ong đen như một phương pháp chữa bệnh.
Nguồn trinhduocvien.edu.vn