Khoảng 20 % bệnh nhân bị tai biến mạch máu não tử vong trong vòng 1 tháng, 5 % – 10 % trong vòng 1 năm. Khoảng 10 % hồi phục không di chứng, 25-30% tự đi lại phục vụ bản thân được, 20-25% đi lại khó khăn, cần sự hỗ trợ của người khác trong sinh hoạt, 15-25% phải phục vụ hoàn toàn của người khác.
- Dấu hiệu và nguy cơ gây đột quỵ ở phụ nữ
- Nguy cơ suy giảm thính lực do ngộ độc thuốc
- Giảm nguy cơ đột quỵ ở phụ nữ bằng cam và quýt
Tai biến mạch máu não là gì?
Tai biến mạch máu não còn gọi là Đột quỵ não là một bệnh xảy ra khi việc cung cấp máu lên một phần bộ não bị gián đoạn hoặc suy giảm nghiêm trọng, làm mất oxy và dinh dưỡng của mô não. Trong vòng vài phút, các tế bào não bắt đầu chết.
Tai biến mạch máu não có hai loại: nhồi máu não (do tắc mạch) hoặc chảy máu não (do vỡ mạch). Các triệu chứng thần kinh trung ương khu trú biểu hiện nhanh, ngay tức thì khi tổn thương mạch máu não xảy ra, nên tai biến mạch máu não còn được gọi là đột quỵ. Đột quỵ là bệnh của hệ thần kinh phổ biến nhất hiện nay.
Đột quỵ là một cấp cứu y tế. Điều trị sớm là rất quan trọng. Hành động sớm có thể giảm thiểu tổn thương não và các biến chứng tiềm năng.
Đột quỵ có thể được xử lý và ngăn chặn. Kiểm soát tốt hơn các yếu tố nguy cơ đột quỵ – cao huyết áp, hút thuốc và cholesterol cao.
Các triệu chứng của tai biến mạch máu não
Xem xét các dấu hiệu và triệu chứng nếu nghĩ rằng có thể có một cơn đột quỵ. Lưu ý khi các dấu hiệu và triệu chứng bắt đầu, vì thời gian có có thể hướng dẫn các quyết định điều trị.
Rắc rối với đi bộ. Có thể vấp ngã hoặc chóng mặt đột ngột, mất thăng bằng hoặc mất phối hợp.
Rắc rối với nói và hiểu có thể trải nghiệm sự nhầm lẫn. Có thể nói khó hoặc là không thể giải thích những gì đang xảy ra (mất ngôn ngữ). Hãy cố gắng lặp lại một câu đơn giản. Nếu không thể, có thể bị đột quỵ.
Tê liệt hoặc tê ở một bên của cơ thể hoặc khuôn mặt. Có thể phát triển đột ngột tê liệt, yếu hoặc liệt ở một bên của cơ thể. Cố gắng nâng cao cả hai tay trên đầu cùng một lúc. Nếu một cánh tay bắt đầu giảm, có thể có cơn đột quỵ. Tương tự như vậy, một bên miệng có thể trễ xuống khi cố gắng để mỉm cười.
Rắc rối với nhìn một hoặc cả hai mắt. Có thể đột nhiên bị mờ hoặc đen tầm nhìn, hoặc có thể nhìn đôi.
Nhức đầu. Bất ngờ nghiêm trọng với nhức đầu, có thể kèm theo nôn mửa, chóng mặt hoặc thay đổi ý thức, có thể cho biết đang có một cơn đột quỵ.
Tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng của một cơn đột quỵ, thậm chí nếu dường như biến động hoặc biến mất. Mỗi phút. Đừng chờ đợi để xem nếu các triệu chứng biến mất. Một cơn đột quỵ không được điều trị, sẽ có tiềm năng tổn thương não và khuyết tật. Để tối đa hóa hiệu quả của việc đánh giá và điều trị, tốt nhất được đến phòng cấp cứu trong vòng 60 phút khi các triệu chứng đầu tiên.
Nếu nghi ngờ là có cơn đột quỵ, cẩn thận trong khi chờ đợi để được trợ giúp khẩn cấp. Có thể cần phải:
Bắt đầu hồi sức miệng-miệng nếu ngưng thở.
Quay đầu của người sang một bên nếu nôn mửa xảy ra, có thể ngăn chặn nghẹt thở.
Không cho người ăn hoặc uống.
Nguyên nhân gây nên tai biến mạch máu não
Cơn đột quỵ phá vỡ dòng chảy của máu qua não và thiệt hại mô não. Có hai loại chính của đột quỵ. Các loại phổ biến nhất của đột quỵ thiếu máu cục bộ – kết quả từ sự tắc nghẽn trong động mạch. Các loại khác đột quỵ xuất huyết xảy ra khi một mạch máu rò rỉ hoặc vỡ. Thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA) – đôi khi được gọi là một ministroke tạm thời làm gián đoạn lưu lượng máu qua não.
Gần 90% các cơn đột quỵ thiếu máu cục bộ tai biến mạch máu não là đột quỵ thiếu máu cục bộ. Chúng xảy ra khi động mạch não thu hẹp hoặc bị chặn, làm lưu lượng máu bị giảm (thiếu máu cục bộ). Thiếu lưu lượng máu tước oxy và chất dinh dưỡng cho các tế bào não, và các tế bào có thể bắt đầu chết trong vòng vài phút. Đột quỵ thiếu máu cục bộ phổ biến nhất là:
Huyết khối đột quỵ. Đây là loại đột quỵ xảy ra khi một cục máu đông (huyết khối) hình thành ở một trong các động mạch cung cấp máu cho não. Cục máu đông thường hình thành trong khu vực bị hư hại do xơ vữa động mạch – căn bệnh trong đó các động mạch bị tắc do mỡ (mảng). Quá trình này có thể xảy ra trong vòng một trong hai động mạch cảnh – động mạch cổ mang máu đến não, cũng như trong các động mạch khác của cổ hoặc não.
Tắc mạch đột quỵ. Cơn đột quỵ do thuyên tắc xảy ra khi một cục máu đông hoặc các hình thức mảnh vỡ khác trong một mạch máu não – thường trong tim – khiếu các động mạch não hẹp. Đây là loại cục máu đông được gọi là embolus. Nó thường gây ra do đập bất thường hai ngăn trên của tim (rung nhĩ). Nhịp tim bất thường có thể dẫn đến đông máu trong tim và hình thành các cục máu đông rồi đi đến những nơi khác trong cơ thể.
Xuất huyết đột quỵ. Xuất huyết là thuật ngữ y tế cho chảy máu. Đột quỵ xuất huyết xảy ra khi một mạch máu trong não rò rỉ hoặc vỡ. Xuất huyết não có thể là kết quả của một số các điều kiện ảnh hưởng đến mạch máu, bao gồm cả cao huyết áp không kiểm soát được (tăng huyết áp) và điểm yếu trong thành mạch máu (chứng phình động mạch). Một nguyên nhân ít gặp hơn gây ra bệnh sốt xuất huyết là vỡ dị dạng động tĩnh mạch (AVM) – rối bất thường của mạch máu mỏng, lúc mới sinh. Có hai loại đột quỵ xuất huyết:
Trong não xuất huyết. Trong loại đột quỵ này, một mạch máu trong não bị vỡ và tràn vào các mô xung quanh não, các tế bào gây hại. Các tế bào não vùng bị rò rỉ bị tước mất máu và cũng bị hư hỏng. Huyết áp cao là nguyên nhân phổ biến nhất của loại hình này của đột quỵ xuất huyết. Theo thời gian, cao huyết áp có thể gây ra các động mạch nhỏ bên trong bộ não trở nên giòn và dễ bị nứt và vỡ.
Xuất huyết dưới màng nhện. Loại tai biến mạch máu não này, chảy máu bắt đầu trong một động mạch trên hoặc gần bề mặt của não và tràn vào không gian giữa các bề mặt của não và hộp sọ. Chảy máu này thường được báo hiệu bởi đột ngột nhức đầu dữ dội. Đây là loại đột quỵ thường là do vỡ phình mạch, có thể phát triển theo độ tuổi hoặc có mặt từ khi sinh ra. Sau khi xuất huyết, các mạch máu trong não có thể mở rộng và thu hẹp thất thường (co thắt mạch), gây thiệt hại tế bào não bằng cách tiếp tục hạn chế lưu lượng máu đến các bộ phận của bộ não.