Đau dây thần kinh hông là chứng bệnh thường gặp, do nhiều nguyên nhân khác nhau. Bên cạnh phương pháp hiện đại, điều trị đau dây thần kinh hông bằng thuốc nam đang được sử dụng phổ biến.
Đau dây thần kinh hông (thần kinh tọa) thường biểu hiện bởi các cơn đau dọc theo đường đi của dây thần kinh hông. Nguyên nhân được xác định do sang chấn cân, cơ, thoát vị đĩa đệm, lao cột sống, chèn ép, viêm nhiễm, một số bệnh nghề nghiệp phải thao tác nhiều ở vùng thắt lưng…
Theo Giảng viên y học cổ truyền – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur, do thoái hóa cột sống gây chèn ép (phong hàn thấp tý) hoặc đau dây thần kinh hông thường do lạnh (trúng phong kinh lạc). Sau đây là một số bài thuốc trị theo từng thể.
Người bệnh đau vùng thắt lưng, đau lan xuống mông, mặt sau đùi, cẳng chân, đi lại và ngồi khó khăn (chưa teo cơ), toàn thân sợ lạnh, rêu lưỡi trắng… Phép chữa là khu phong, hành khí, hoạt huyết. Dùng bài thuốc:
Bài 1: sài hồ biển (hoặc cúc tần) 12g, cành tía tô 12g, kinh giới 10g, cỏ thơm (cây cứt lợn tía) 20g, vỏ cây gạo 12g, hoắc hương 6g, thủy xương bồ 6g. Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần, uống sau bữa ăn 1 – 2 giờ.
Bài 2: kinh giới 12g, cúc tần 12g, rễ si (tẩm sao) 20g, lá lốt 10g, thủy xương bồ 8g, dây đau xương (sao vàng) 20g, ngải cứu 6g. Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần, uống sau bữa ăn 1 – 2 giờ. Gia giảm: nếu huyết áp tăng, bỏ lá lốt, ngải cứu; gia trinh nữ 16g, cỏ xước 12g.
Kết hợp day ấn các huyệt: đại trường du, trật biên, hoàn khiêu, thừa phù, ủy trung, thừa sơn, ấn môn, dương lăng tuyền, côn lôn, giải khê. Có thể cứu thêm các huyệt trên.
Đau dây thần kinh hông do thoái hóa cột sống gây chèn ép (phong hàn thấp tý).
Người bệnh đau vùng thắt lưng cùng, đau lan xuống chân dọc theo đường đi của dây thần kinh hông, bệnh kéo dài, có teo cơ, dễ tái phát; kèm theo toàn thân mệt mỏi, ăn kém ít ngủ. Phép chữa là khu phong tán hàn, trừ thấp hoạt huyết, bổ can thận khí huyết. Dùng bài thuốc:
Bài 1: kê huyết đằng 12g, hà thủ ô chế 12g, xích đồng nam 16g, sài hồ biển 12g, ngải cứu 6g, cà gai leo 16g, dây gắm 12g, thủy xương bồ 6g, vỏ cây gạo 12g. Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần, uống sau bữa ăn 1 – 2 giờ.
Bài 2: cà gai leo 20g, xích đồng nam 20g, củ kim cang 12g, cây cúc áo 16g, kinh giới 10g, cúc tần 10g, rễ si (tẩm sao), thủy xương bồ 6g, dây đau xương (sao vàng) 16g. Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần, uống sau bữa ăn 1 – 2 giờ.
Kết hợp ấn day và cứu các huyệt như phần đau dây thần kinh hông do lạnh. Dùng dầu gió day ấn, cạo khu vực thận du, hoàn khiêu, bát liêu, kéo dọc dây thần kinh hông xuống tới bụng chân, gót chân.
Lưu ý: trong thời gian uống thuốc, kiêng ăn tôm cua ốc hến, măng, củ cải, rau cải; không uống nước dừa, nước cam, nước đá lạnh.