Trình dược viên
Loading...Ích mẫu là một vị thuốc lành tính trị được nhiều bệnh lý, nâng cao sức đề kháng, bồi bổ khí huyết. Cùng tìm hiểu những công dụng của ích mẫu với sức khỏe qua bài viết sau nhé!
- Vị thuốc đông y Quế rành điều trị phong thấp, đau nhức xương khớp
- Khổ qua rừng với những công dụng đặc biệt cho sức khỏe
- Bất ngờ với những lợi ích từ quả sung đối với sức khỏe
Cây ích mẫu có nhiều công dụng cho sức khỏe phái nữ
Đặc điểm cây Ích mẫu
Tên gọi khác: Ích mẫu thảo, Sung úy, Cây chói đèn (Tày), Làm ngài, Xác điến, Chạ linh lo (Thái).
Tên khoa học: Leonurus japonicus Houtt. , Họ Hoa môi (Lamiaceae)
Chuyên mục Cây thuốc cập nhật và chia sẻ: Ích mẫu là một loại cỏ sống 1-2 năm, cao 0,6 m đến 1 m. Thân hình vuông, ít phân nhánh, toàn cây có phủ lông nhỏ ngắn. Lá mọc đối, tùy theo lá mọc ở gốc, giữa thân hay đầu cành mà có hình dạng lá khác nhau. Lá ở gốc, có cuống dài, phiến lá hình tim, mép có răng cưa thô và sâu; lá ở thân có cuống ngắn hơn, phiến lá thường xẻ sâu thành ba thuỳ, trên mỗi thùy lại có răng cưa thưa; lá trên cùng phần lớn không chia thuỳ và hầu như không cuống. Hoa mọc vòng ở kẽ lá. Tràng hoa màu hồng hay tím hồng, xẻ thành hai môi gần đều nhau. Quả nhỏ, 3 cạnh, vỏ màu xám nâu.
Ngoài cây Ích mẫu mô tả trên, cần chú ý phát hiện và phân biệt cây Ích mẫu Leonurus sibiricus L. (tạm gọi là cây Ích mẫu hoa to) vì cây này khác cây Ích mẫu ở trên ở hoa to hơn, dài hơn, lá phía trên vẫn chia 3 thuỳ. Ta có thể tóm tắt sự khác nhau giữa hai cây như sau: Cây Leonurus heterophyllus: Lá trên cùng không chia thuỳ, tràng hoa dài 9-12 mm, môi trên, môi dưới gần bằng nhau…; Cây Leonurus sibiricus: Lá trên cùng xẻ 3 thuỳ, tràng hoa dài 15-20 mm, môi dưới ngắn hơn môi trên…
Ích mẫu chủ yếu mọc hoang, thường thấy ở ven suối, ven sông nơi đất cát, còn mọc hoang ở ruộng hoang, ven đường. Hiện nay nhu cầu sử dụng Ích mẫu rất lớn chỉ trông vào thu hái Ích mẫu mọc hoang không đủ. Gần đây một số nơi đã bắt đầu trồng để làm thuốc. Nhưng chưa ai tổng kết trồng như thế nào để có hiệu suất cao nhất.
Thời gian lý tưởng nhất để thu hoạch là khi cây chớm ra hoa. Lúc này người thu hái sẽ cắt phần thân cây bao gồm cả lá và để lại phần gốc cho cây tiếp tục mọc lứa tiếp theo. Sau đó cây sẽ được mang đi phơi nắng hoặc sấy ở nhiệt độ vừa phải cho đến khi khô để dễ dàng cho việc bảo quản và sử dụng.
Bộ phận sử dụng được của Ích mẫu là Ích mẫu hay Ích mẫu thảo (Herba Leonuri) là toàn bộ phận trên mặt đất phơi hay sấy khô của cây Ích mẫu; Và Sung uý tử (Fructus Leonuri) là quả chín phơi hay sấy khô của cây Ích mẫu. Nhiều người vẫn gọi nhầm là hạt Ích mẫu.
Hiện nay có khoảng 140 hợp chất được phân lập và xác định từ dược liệu Ích mẫu bao gồm các nhóm hoạt chất chính như: Alkaloids: leonurine, stachydrine, leonuridine, leonurinine; Iridoid glycosides: ajugol, ajugoside, galiridoside; Flavonoids: rutin, kaempferol, quercetin, apigenin, genkwanin; Diterpenes: prehispanolone, hispanolone, galeopsin, preleoheterin, leoheterin, leocardin;
Tinh dầu: 1-octen-3-ol, 3-octanol, β-ocimene, linalool, nonanol, copaene, caryophyllene,oxide, humulene, γ-elemene, cadinene, hexahydrofarnesylacetone, methyl palmitate, dibutylphthalate. Các acid hữu cơ: palmitic acid, fumaric acid, lauric acid, oleic acid, linoleic acid, linolenic acid, arachidic acid, stearic acid. Thành phần khác: phytol, leonuramide, bufenolide and tannins, saponin, chất đắng.
Cây ích mẫu có công dụng điều hòa kinh nguyệt
Công dụng tuyệt vời của Ích mẫu đối với sức khoẻ con người?
- Ích mẫu tác dụng bổ huyết, điều hoà kinh nguyệt ở phụ nữ
Bác sĩ YHCT, giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết: cây ích mẫu có vị cay, đắng, tính mát dễ đi vào kinh can và tâm bào nên nó có khả năng hoạt huyết, khứ ứ, sinh tân (bao gồm thải huyết ứ và sinh huyết mới), tiêu thủy,… Ngoài ra, trong Ích mẫu có thành phần alkaloid và leonurin trong ích mẫu có tác dụng điều hòa khí huyết. Chính vì vậy mà ích mẫu được dùng trong các bài thuốc cải thiện bệnh lý phụ khoa, điều hòa kinh nguyệt, cải thiện chứng rối loạn kinh nguyệt, đau bụng kinh, máu kinh ra nhiều, thống kinh, tắc kinh, an thai, giảm đau bụng kinh,… giải quyết tốt các vấn đề về sức khỏe của phụ nữ trong thời kỳ tiền mãn kinh.
Trị kinh nguyệt không đều: Ích mẫu thảo sắc uống mỗi ngày 15g-20g hoặc nấu cao uống mỗi ngày 3 lần, mỗi lần 2-3ml có tác dụng trị rối loạn kinh nguyệt, xuất huyết tử cung hoặc kinh nguyệt ra nhiều sau khi sinh. Sau khi uống 1 giờ làm tăng co bóp tử cung lên 16,4%, sau 2 giờ làm tăng co bóp tử cung lên 25%.
- Ích mẫu tác dụng trên tử cung
Các thành phần trong cây ích mẫu có khả năng kích thích co bóp tử cung rất hiệu quả. Vì thế đây là vị thuốc không thể thiếu đối với phụ nữ sau sinh làm cho tử cung nhanh chóng trở về vị trí ban đầu. Bên cạnh đó, sử dụng ích mẫu sau khi sinh cũng là cách tống lượng sản dịch ra khỏi cơ thể trong thời gian ngắn. Ngoài ra, cây ích mẫu còn có tác dụng phòng chống nhiễm trùng tử cung nhờ các thành phần dược liệu có trong lá cây và thân cây. Dung dịch 10% nước sắc ích mẫu khô tác dụng trên tử cung mạnh hơn dung dịch rượu 20%.
- Ích mẫu tăng cường sức khỏe tim mạch
Ích mẫu có tác dụng là tăng cường sức khỏe cho hệ tim mạch giúp phòng ngừa một số bệnh về tim mạch. Ích mẫu thảo với liều nhỏ có tác dụng gây tăng co bóp cơ tim bảo vệ cơ tim (nhưng với liều cao có tác dụng gây ức chế tăng co bóp cơ tim). Trong thành phần hóa học của cây ích mẫu, có chứa chất leonurin có vai trò làm giãn nở mạch máu ở mức độ nhỏ, ngăn chặn những cơn co thắt và điều hòa các cơ của tim. Bên cạnh đó, cây ích mẫu còn có khả năng ức chế ngưng tập tiểu cầu, làm giảm tình trạng đông máu; cải thiện vi tuần hoà, làm giảm độ nhớt trong máu và loại bỏ các chất béo dư thừa trong cơ thể. Từ đó góp phần ổn định huyết áp.
- Ích mẫu giải tỏa căng thẳng
Cây ích mẫu cũng là loại thảo dược được lựa chọn nhiều trong những trường hợp ngăn nhịp tim tăng cao do quá lo lắng và căng thẳng. Việc làm dịu các cơ bắp và dây thần kinh trong cơ thể sẽ mang lại cảm giác thư thái và thoải mái.
Đặc biệt hơn sử dụng cây ích mẫu sẽ là một liều thuốc an thần tự nhiên chống suy nhược cho hệ thần kinh và cải thiện giấc ngủ tốt nhất. Phụ nữ ở tuổi trung niên thường xuyên gặp chứng mất ngủ, dùng cây ích mẫu giúp ngủ ngon, ngủ sâu hơn.
- Ích mẫu ngăn ngừa ung thư vú
Mangan là một nguyên tố vi lượng quan trọng có nhiều trong cây Ích mẫu. Chất này có tác dụng khống chế sự tăng trưởng của các tế bào gây ung thư. Ở loại thảo dược này còn có lượng lớn ethanol được tìm thấy. Cả hai chất này mang đến tác dụng vô cùng hiệu quả đó là chống lại quá trình hình thành và phát triển của bệnh ung thư vú.
Mặt nạ ích mẫu giúp xóa mờ nám, dưỡng trắng da
- Ích mẫu có tác dụng làm đẹp da
Cây ích mẫu hàm chứa nhiều loại nguyên tố vi lượng. Se-len (Se) có tác dụng tăng cường tính linh hoạt của tế bào miễn dịch, làm chậm quá trình xơ cứng động mạch. Bên cạnh tác dụng ngăn chặn bệnh ung thư vú thì chất Mangan còn có khả năng làm chậm quá trình lão hóa, chống mệt mỏi. Vì lý do đó, cây ích mẫu có tác dụng giữ gìn sắc đẹp cho phái nữ bằng một làn da khỏe mạnh và săn chắc. Chăm sóc da với cây ích mẫu vừa an toàn lại mang tới hiệu quả tối ưu.
Các thành phần có trong cây ích mẫu đóng vai trò như một loại dược liệu tốt chữa các bệnh ngoài da như chàm, viêm da, mụn nhọt, nấm ngoài da,… Ở trường hợp mắc phải bệnh zona thần kinh thì sử dụng ích mẫu để chữa trị cũng mang lại hiệu quả rất tích cực.
Ngoài ra, hạt cây ích mẫu cũng có vị cay, tính ấm với tác dụng bổ thận, ích tinh, sáng mắt, bổ huyết, điều kinh, điều trị mụn nhọt, lở ngứa, sưng vú, chốc đầu, tàn nhang, nám da, cải thiện nội tiết tố,… Do đó, ích mẫu còn được góp mặt trong các công thức làm đẹp da, đặc biệt là do nội tiết tố thay đổi.
Cách dùng Ích mẫu dưỡng da bổ huyết: Sắc uống và rửa mặt. Dùng 100g ích mẫu tươi hoặc khô, rửa sạch, cắt khúc và cho chúng vào ấm, sắc kĩ với 2 lít nước. Đến như nước đặc bớt thì dùng để uống và rửa mặt 2 lần/ngày vào buổi sáng và tối
- Ích mẫu có tác dụng chữa bệnh trĩ
Cây ích mẫu còn có tác dụng làm túi trĩ teo đi nhanh chóng, là một vị thuốc chữa bệnh trĩ vô cùng hữu hiệu. Trong ích mẫu có nhiều thành phần kháng viêm và có khả năng cầm máu rất tốt. Vì vậy, cây ích mẫu được dùng nhiều cho những trường hợp bệnh nhân trĩ nội độ 3, độ 4.
Bao gồm cả tình trạng xuất hiện xuất huyết khi đi đại tiện. Sử dụng thảo dược ích mẫu để điều trị kết hợp với chế độ ăn uống phù hợp người bệnh sẽ có khả năng loại bỏ được những biểu hiện bệnh trĩ gây ra.
Những lưu ý khi dùng Ích mẫu?
– Không dùng Ích mẫu cho phụ nữ đang mang thai, Phụ nữ đang mang thai uống quá liều có thể gây tai biến chảy máu nhiều. Không dùng cho người có đồng tử giãn.
– Không dùng Ích mẫu cho người bị máu khó đông vì sẽ làm tăng thêm nguy cơ chảy máu, gây ra nhiều bất lợi cho sức khỏe.
– Dùng với liều lượng vừa phải, dùng lá nhiều có thể gây mệt mỏi, tăng tiết mồ hôi, khó thở, cơ thể suy nhược.
– Mặc dù Ích mẫu là loại thảo dược khá lành tính, nhưng cũng cần phải tìm hiểu thật kỹ, cách tốt nhất là nên tìm hiểu kỹ thông tin từ bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng.
