Cây Trinh nữ hoàng cung từ lâu đã nổi danh là thần dược trong điều trị U xơ tử cung, u xơ tiền liệt tuyến, còn chữa trị hiệu quả bệnh đau khớp, thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm, viêm phế quản… Nhưng đến nay mức độ hiệu quả của loại thảo dược này vẫn còn là một ẩn số. Cùng nhau tìm hiểu rõ hơn về vấn đề này nhé!
- hững bài thuốc đông y từ cây cần tây chữa bệnh hữu hiệu
- Bài thuốc dân gian trị rụng tóc từ nguyên liệu thiên nhiên hiệu quả
- Thầy thuốc chia sẻ bài thuốc từ hoa đu đủ đực trị ho
Cây trinh nữ hoàng cung
Đặc điểm chung về cây Trinh nữ hoàng cung
Tên của nó được bắt nguồn từ thời phong kiến, là loại thảo dược được các ngự y sử dụng để điều trị bệnh và chăm sóc sức khỏe – làm đẹp cho các mỹ nữ cung tần trong hoàng cung triều đình.
Tên gọi khác: Cây Náng lá rộng, Tỏi lơi lá rộng, vạn châu lan.
Tên khoa hoc: Crinum latifolium L., thuộc họ Náng (Amarylidaceae).
Mô tả đặc điểm thực vật:
- Cây thuộc thảo, ưa ẩm và ưa ánh sang, sinh trưởng và phát triển tốt ở vùng nhiệt đới, nhiệt độ trung bình từ 22–27ºC.Có thân hành to, đường kính 10 – 20 cm.
- Có các Bẹ lá úp vào nhau thành một thân giả dài khoảng 9 – 15 cm.
- Lá mỏng dài từ 70 – 100 cm, 2 bên mép lá lượn sóng. Mặt trên của lá lõm thành rãnh, mặt dưới lá có một sống lá nổi rất rõ,
- Hoa màu trắng có điểm ít màu tím đỏ. Hoa tán gồm 6 -18 hoa, trên một cán hoa dài 30 – 60 cm.
- Mùa ra hoa quả: tháng 8 – 9
Phân bố:
- Cây có nguồn gốc từ Ấn độ. Cũng có tại nhiều nước như Thái Lan, Malaysia, Philippin, Lào, Việt Nam, và cả ở phía nam Trung Quốc.
- Ở nước ta, cây được trồng chủ yếu ở các tỉnh từ Quảng Nam, Đà Nẵng trở vào, sau được trồng ở các tỉnh phía Bắc.
Bộ phận dùng:
- lá tươi hay phơi khô, thái nhỏ sao vàng, dùng dần.
- ở một số nước khác, còn dùng cán hoa, thân hành của cây, thái nhỏ phơi khô.
Thành phần hóa học:
Từ năm 1980 đã được nghiên cứu về thành phần hóa học của nó chính là alcaloid. Các alcaloid trong dược liệu được chia làm 2 nhóm chính:
- Không dị vòng: latisodin, latisolin, beladin
- Dị vòng: ambelin, crinafolin, crinafolidin…có tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào u.
Phần thân rễ có chứa 2 loại glucan như sau:
- Glucan A: Phân tử có chứa 12 đơn vị glucose.
- Glucan B: Phân tử có chứa 110 đơn vị glucose.
Bên cạnh đó,còn tìm thấy những thành phần axit amin có trong dược liệu này như: arginin, leucin, valin, phenylamin… Ngoài ra trong thân hành lúc đang ra hoa còn có: pratorimin, pratosin, ambelin, lycorin…
Nhiều công dụng tốt cho sức khỏe từ Cây trinh nữ hoàng cung
Tác dụng Trinh nữ hoàng cung
Ds.CKI. Nguyễn Quốc Trung giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur chia sẻ: Qua các thử nghiệm về tác dụng sinh học của cây trinh nữ hoàng cung kết quả cho thấy dược liệu này có nhiều tác dụng sinh học như sau:
Tác dụng ức chế khối u:
Người dân Việt ta đã từ lâu biết dùng dược liệu này để điều trị các bệnh lý như u xơ tử cung, u nang buồng trứng… Qua nhiều nghiên cứu đã chứng minh về hoạt tính kháng u nhất là U xơ tử cung của loài cây này thường gặp của phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Bệnh U xơ tử cung thường tồn tại thầm lặng và không gây bất kì triệu chứng nàovà bệnh gây nhiều biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe của chị em.
Ngoài ra, dịch chiết xuất từ trinh nữ hoàng cung kết hợp với củ tam thất và lá đu đủ tạo nên chế phẩm panacrin có công dụng chống lại sự phát triển tế bào ung thư.
Có Khả năng kích thích miễn dịch:
Bằng thử nghiệm trên chuột trắng của các nhà khoa học. Chuột trắng được gây khối u rồi cho uống nước dịch chiết từ cây dược liệu này, kết quả cho thấy tế bào lympho T trong máu chuột tăng trưởng nhanh hơn giúp cho cơ thể chống lại các tế bào ung thư.
Ngoài ra có một số alcaloid như: lycorine, hippadine, pseudolycorine, … Còn có tác dụng ngăn cản sự tổng hợp protein dẫn đến sự phát triển của khối u chậm lại.
Chữa trị u xơ tiền liệt tuyến rất hiệu quả:
Tác dụng của dược liệu lên tế bào ung thư tuyến tiền liệt được các nhà nghiên cứu thực nghiệm trên khối u xơ tiền liệt BHP – 1, PC3 và LNCP. Dịch chiết thảo dược được sử dụng trên các khối u này, kết quả cho thấy các khối u bị ức chế tăng sinh tế bào
Tác dụng Chống oxy hóa:
Qua thực nghiệm: dịch chiết xuất của cây còn cho thấy khả năng chống oxy hóa khá cao, với chỉ số đo lường khả năng hấp thu gốc oxy hóa (ORAC) là 1610 ± 150 μmol TE/g,
kết quả cho thấy, Trinh nữ hoàng cung có tác dụng chống oxy hóa.
Tác dụng bảo vệ tế bào thần kinh:
Qua thử nghiệm chữa trị với cao chiết dược liệu trên chuột bị tiêm Trimethyltin (chất có độc tính cao đối với hệ thần kinh trung ương). Chuột sau đó được chữa trị bằng dịch chiết dược liệu, kết quả cho thấy có tác dụng bảo vệ tế bào thần kinh ở mức độ trung bình.
Lá trinh nữ hoàng cung phơi khô
Một số bài thuốc từ dược liệu
Dựa vào tác dụng của trinh nữ hoàng cung đã được các nhà khoa học chứng minh, dược liệu này được ứng dụng trong Y Học Cổ Truyền và Y Học Hiện Đại trong các đơn thuốc điều trị bệnh nhiều căn bệnh. Một số căn bệnh chữa trị hiệu quả bằng dược liệu này như sau:
1. Chữa trị viêm phụ khoa
Cây dược liệu này được sử dụng trong chữa trị các bệnh như chảy máu âm đạo, rong kinh, rối loạn kinh nguyệt, chậm kinh… Bạn có thể sử dụng một trong các bài thuốc sau:
Bài 1: lá trinh nữ hoàng cung, hạ khô thảo, rễ cỏ xước, hương tư tử, mỗi vị 20g đem sắc với 1 lít nước đến khi cạn còn 500ml. Nước sắc chia ra uống 3 lần trong ngày.
Bài 2: là trinh nữ hoàng cung, dừa dại, lá sen, ngải cứu tươi, ích mẫu và hương tử 20g mỗi vị thuốc. Sắc với khoảng 1 lít nước đến khi cạn còn 500ml. Nước sắc chia ra uống 3 lần trong ngày.
2. Chữa trị u xơ tử cung, u xơ tiền liệt tuyến
Bài 1: Trinh nữ hoàng cung khô 20g, 6g hương tư tử và 12g xa tiền tử.
- Sắc với 2 bát con nước còn khoảng 1 bát thì dừng.
- Nước sắc chia ra uống 2 – 3 lần trong ngày sau bữa ăn.
Bài 2: Trinh nữ hoàng cung 20g khô
- Sắc với 2 bát nước con. Sắc còn một nửa thì dừng.
- Nước sắc chia ra uống thành 3 lần trong ngày sau bữa ăn.
3. Chữa trị ung thư vú
- Dùng lá trinh nữ hoàng cung đã được phơi khô 200g,
- Sắc bằng nồi đất với 2 bát nước con đến khi cạn còn khoảng nửa bát thì dừng.
- Nước sắc chia ra thành 3 lần uống trong ngày sau bữa ăn.
4. Chữa trị ho, viêm phế quản
- Lá trinh nữ hoàng cung, tang bạch bì mỗi vị 20g, cam thảo dây 6g và ô phiến 10g.
- Đem sắc còn 200ml nước, uống chia ra làm 3 lần.
5. Chữa trị bệnh dạ dày, tá tràng
- Hái 3 lá tươi đem về rửa sạch, cắt khúc ngắn.
- Cho vào nồi sắc cùng với 2 chén nước, sắc còn 1 chén.
- Chia thuốc ra làm 3 phần uống sau bữa ăn chính trong ngày.
- Dùng 200g lá dược liệu khô sắc uống tương tự như khi dùng lá tươi.
- Một liệu trình chữa trị bệnh kéo dài 20–25 ngày. Nghỉ 10 ngày sau, rồi tiếp tục uống liệu trình mới.
6. Chữa trị giảm đau nhức xương
- Dùng lá dược liệu tươi rửa sạch, cắt nhỏ, phơi sấy khô, đem sao nóng rồi đắp lên vùng xương khớp bị đau hoặc vùng da bị bầm dập. Làm như vậy trong 2 – 3 ngày liên tiếp sẽ giúp làm tan vết bầm, giảm cơn đau nhức.
7. Chữa trị tê thấp, đau nhức, bầm mình
- Dùng ngoài. lá tươi đem về rửa sạch, xào nóng, đắp lên khu vực cần điều trị.
- Củ (thân hành) dược liệu, cùng với huyết giác, lá cối xay, dây đau xương mỗi loại 20g và quốc lão 6g. Sắc uống, mỗi ngày 1 thang.
- Lấy thân hành về đem nướng cho nóng. Giã dập dập ra và đắp ngay vào nơi bị sưng đau, có máu bầm.
- Thực hiện 2–3 lần mỗi ngày
8. Chữa Trị mụn nhọt
- Dùng một ít lá hoặc củ, giã nát rồi đắp vào khu vực bị mụn nhọt khi thuốc còn nóng.
- Lá trinh nữ hoàng cung, kim ngân hoa mỗi vị 20g, cườm thảo đỏ 6g,
- Sắc thuốc chia ra làm 2–3 lần uống, 1 thang/ngày.
Lưu ý, thận trọng khi uống trinh nữ hoàng cung
Những lưu ý về khi sử dụng
Dược sĩ, giảng viên Cao đẳng Dược cho biết: Dược liệu Trinh nữ hoàng cung dễ bị nhầm lẫn với một số loại cây khác như cây náng trắng, hoa lan huệ,…Vì vậy, ta cần biết cách phân biệt với các loại cây này tránh trường hợp sử dụng trong chữa trị gây ra các tác dụng ngoài mong muốn.
- Không ăn rau muống khi đang dùng Trinh nữ hoàng cung.
- Không được sử dụng cho trẻ em dưới 6 tuổi, phụ nữ có thai, đang cho con bú và người suy gan, thận
- Đang uống thuốc Tây thì không được kết hợp cùng với trinh nữ hoàng cung. Nên tham vấn ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng,
- Không được tùy tiện thay đổi liều lượng các bài thuốc trong suốt quá trình chữa trị để tránh làm ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị và biến đổi dược tính của bài thuốc
Trinh nữ hoàng cung vốn đã nổi tiếng từ lâu về công dụng chữa trị bệnh u xơ tử cung, u xơ tiền liệt tuyến ung thư vú, viêm đường tiết niệu.. Nay đã được làm rõ hơn dưới góc nhìn khoa học. Tuy nhiên, cũng giống như các loại thảo dược khác, dược liệu này cũng có mặt lợi, hại của nó. Bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên môn để đạt hiệu quả tốt nhất trước khi sử dụng./.
Ds.CKI. Nguyễn Quốc Trung