Bài thuốc Đông y trị bệnh xương khớp từ cây Dây gắm

Cây dây gắm, mọc tự nhiên ở vùng núi miền Bắc Việt Nam, là thảo dược quý giúp chữa đau xương khớp, thống phong và nhiều bệnh lý khác.

• Những bài thuốc đông y từ cây cần tây chữa bệnh hữu hiệu
• Bài thuốc dân gian trị rụng tóc từ nguyên liệu thiên nhiên hiệu quả
• Thầy thuốc chia sẻ bài thuốc từ hoa đu đủ đực trị ho

1. Tác dụng của cây dây gắm

Cây dây gắm, còn được biết đến với các tên gọi khác như vương tôn, dây gắm lót, cây gắm, dây mấu, hoặc dây sót. Tên khoa học của loài này là Gnetum montanum, thuộc họ dây gắm (Gnetaceae).

Đây là loại cây leo sống phụ thuộc vào cây lớn. Tại Việt Nam, chúng phân bố rộng rãi ở các vùng như Sapa, Hà Tây, Tuyên Giang và Hà Giang.

Theo Dược sĩ, giảng viên Cao đẳng Dược chia sẻ: Rễ và thân của cây được sử dụng để chế biến thành thuốc. Còn hạt của cây có thể ăn trực tiếp hoặc được sử dụng trong việc làm thuốc xoa bóp giúp giảm đau nhức. Quá trình thu hái rễ và thân cây có thể thực hiện suốt năm. Sau khi thu hái, chúng được rửa sạch, thái lát mỏng, phơi khô hoàn toàn, và bảo quản ở nơi khô ráo và thoáng mát.

Cây dây gắm có vị đắng, tính bình, và có tác dụng khu phong, sát trùng, giải độc, hoạt huyết và thư cân.

Công dụng của nó bao gồm: giảm đau, sát trùng, làm dịu viêm, giải độc, kích thích lưu thông máu, cũng như giúp ổn định cơ địa.

Trong việc điều trị, nó có thể được sử dụng để xử lý trường hợp ngộ độc, sốt rét, viêm da do côn trùng cắn, đau nhức khớp xương và bệnh gout. Cành cây thường được dùng để giảm đau, mài mòn xương, xử lý gãy xương, trong khi rễ thường được áp dụng để làm dịu cơn đau và sưng của đầu gối.

Ở Ấn Độ, thân và rễ của cây dây gắm được sử dụng để hạ nhiệt đới, trong khi hạt thường được dùng để điều trị cơn đau do tê thấp.

Cách sử dụng và liều lượng: Cây dây gắm có thể được sử dụng dưới dạng thuốc ngoại áp hoặc dung dịch, hoặc ngâm trong rượu. Liều lượng uống thường là 15 – 30g/ngày

2. Bài thuốc chữa bệnh xương khớp sử dụng dây gắm

2.1. Chữa đau nhức xương khớp do phong thấp

Bài 1: Kết hợp các thành phần: Rễ cây gắm 160g, ngũ gia bì 160g, thạch lựu bì 160g, quán chúng 100g, cẩu tích 320g, hy thiêm thảo chế 160g, cốt toái bổ 160g, ngưu tất 160g, lá ké 100g, tỳ giải 320g. Các nguyên liệu sau khi sấy khô được tán thành bột và kết hợp. Có thể sử dụng bột này với nước gừng hoặc ngâm với rượu.

Bài 2: Gồm: Rễ dây gắm 120g, vỏ chân chim 100g, cốt toái bổ 40g, tiền hồ 40g, cỏ xước 40g, rễ rung rúc 80g, bạch hoa xà 10g, rễ chiên chiến 10g, rễ bưởi bung 40g, ô dược 40g, bạch đồng nữ 40g. Dược liệu được đun kỹ và chế thành cao đặc, sau đó ngâm với rượu trắng 40 độ (khoảng 2 lít) trong 3 ngày. Dịch lọc sau đó được sử dụng uống. Mỗi lần dùng khoảng 30mg, uống 2 lần mỗi ngày.

Bài 3: Gồm: Rễ cây gắm 20g, rễ cà gai leo 20g, rễ tầm xuân 20g, vỏ chân chim 20g, dây đau xương 20g, cỏ xước 20g. 500ml nước được đun trong nồi với các dược liệu, sắc còn lại khoảng 200ml. Mỗi lần dùng 100ml, uống 2 lần mỗi ngày, áp dụng trong 15 ngày.

2.2. Hỗ trợ giảm đau và cải thiện tình trạng nhức mắt gân xương

Thành phần: Rễ gắm 80g, ngũ gia bì 80g, rễ xích đồng nam 40g, rễ bạch đồng nữ 40g, rễ cỏ xước 40g, ô dược 40g, cỏ roi ngựa 20g, rễ rung rúc 80g, vỏ cây hoa giẻ 80g, tang ký sinh 40g, rễ bướm bạc 40g, rễ tầm xuân 40g, rễ bưởi bung 40g, rễ chỉ thiên 20g.

Cách sử dụng: Dược liệu được thái nhỏ, phơi khô và ngâm với 1 lít rượu trắng trong 15 ngày. Mỗi ngày, dùng 1 chén nhỏ trước khi đi ngủ.

2.3. Hỗ trợ điều trị bệnh gout

Thành phần: Dây gắm khô 10g.

Cách sử dụng: Hãm với 150ml nước sôi và sử dụng như trà.

3. Bài thuốc cho một số tình trạng bệnh lý khác

Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM chia sẻ một số bài thuốc từ Dây gắm hỗ trợ một số tình trạng bênh lý khác:

Trị rắn cắn: Sử dụng lá cây dây gắm tươi đủ lượng. Sau khi bị cắn, ngồi yên để tránh chất độc lan nhanh, sau đó nhai lá gắm để lấy nước và áp dụng bã lá lên vùng bị cắn. Sau sơ cứu ban đầu, cần đến ngay bệnh viện để được điều trị tiếp.

Chữa lở sơn: Sử dụng rễ gắm 20g. Sắc với 300ml nước để thu lại 150ml, uống hàng ngày 2 lần.

Chữa sốt rét: Kết hợp dây gắm 10g, binh lang (hạt cau) 4g, lá mãng cầu ta tươi 10g, hà thủ ô chế 10g, chó đẻ răng cưa 8g, dây cóc mẳn 4g, ô mai 4g, thảo quả 10g, thường sơn 10g. Sắc với 600ml nước để thu lại 200ml, chia thành 2 lần uống. Nên sử dụng trước khi cơn sốt rét đến khoảng 2 giờ, nếu không giảm nhiệt cần thêm sài hồ 10g.

Điều hòa kinh nguyệt: Kết hợp dây gắm 8g, nghệ đen 6g, ích mẫu thảo 12g, bạch đồng nữ 10g, nhân trần 12g, lá đuôi lươn 10g. Sắc uống, mỗi ngày dùng 1 thang.