Lợi ích sức khỏe của việc sử dụng Kha tử trong điều trị viêm họng

(6 votes, average: 3,67 out of 5)

in Cây thuốc Tháng Hai 29, 2024 163 Views

Viêm họng mạn không nguy hiểm nhưng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Trong Y học cổ truyền, Kha tử trị viêm họng mạn loại thuốc hiệu quả.

Lá mọc đối xứng, quả hạch, hình trứng

Bệnh viêm họng mạn không phải là một vấn đề nguy hiểm, nhưng nó vẫn gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc phải chịu đựng sự tái phát của bệnh này khiến việc điều trị trở nên phiền toái. Trong Y học cổ truyền, có một loại thuốc, cây thuốc hiệu quả để điều trị viêm họng mạn mà không nhiều người biết đến đó là Kha tử. Theo truyền thống Y học, Kha tử được sử dụng để điều trị tiêu lỏng kéo dài, các triệu chứng tiêu mót rặn kinh niên và cả ho mất tiếng.

1. Mô tả hình dáng cây

Kha tử hay còn được biết đến với tên Chiêu liêu, là quả chín được phơi hoặc sấy khô từ cây Chiêu liêu, cây được biết đến với tên khoa học Terminalia chebula Retz., thuộc họ Bàng (Combretaceae).

Cây Chiêu liêu thường cao khoảng từ 15 đến 20 mét, với vỏ màu đen nhạt và có những vạch nứt dọc. Lá của cây mọc đối xứng, có hình dạng trứng, phần gần cuống tròn hơi thon và đầu nhọn. Hoa mọc thành bông nhỏ màu trắng, có mùi thơm, thường mọc ở đầu cành hoặc ở kẽ lá, có cuống ngắn và phủ lông màu vàng nhạt.

Quả của cây có hình dạng trứng thon với hai đầu tù. Hạch cứng, hơi có hình 5 cạnh, bên trong chứa một hạt và lá mầm cuốn.

2. Thông tin dược liệu Kha tử

Dược liệu có hình dạng giống quả trám hoặc hình trứng thuôn, có độ dài từ 2 đến 4 cm và đường kính từ 2 đến 2,5 cm. Bề mặt bên ngoài thường có màu nâu hơi vàng hoặc nâu đậm, có đến 5 đến 6 cạnh dọc và vân nhăn không đồng đều. Quả có chất lượng chắc, thịt dày từ 0,2 đến 0,4 cm, màu nâu hơi vàng hoặc nâu đậm. Không có mùi, có vị chua, chát, sau đắng.

Quả Kha tử được thu hái vào mùa thu hoặc đông, sau khi loại bỏ tạp chất, được phơi khô, khi sử dụng được đập nát.

Xử lý Thịt quả Kha tử: Kha tử được làm sạch, ngâm trong nước để ủ mềm, loại bỏ hạch, sau đó phơi khô thịt quả.

3. Thành phần hóa học

Dược sĩ, giảng viên Cao đẳng Dược tại Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết: Quả Kha tử chứa một nồng độ cao của Tannin, ước tính khoảng 32 – 34%. Một nhóm nghiên cứu đã phát hiện 14 thành phần của tannin bị thủy phân, bao gồm acid gallic, acid chebulagic, Punicalagin, chebulanin, corilagin, acid neochebulinic, acid ellagic, acid chebulinic, 1,2,3,4,6-penta-O-galloylβ- glucose, 1,6-di-o-galloyl-D-glucose, casuarinin, 3,4,6-tri-o-glloyl-D-glucose, terchebulin.

Các thành phần khác bao gồm phenolics như acid chebulinic, acid ellagic và anthraquinone. Ngoài ra, còn có fructose, acid amin, acid succinic, betasitosterol, nhựa và dẫn xuất của anthraquinone. Flavonol, glycoside, triterpenoids, coumarin kết hợp với acid gallic được gọi là chebulin, cũng như các hợp chất phenolic khác đã được cô lập.

Mười hai loại acid béo khác nhau đã được tách ra từ Kha tử, trong đó có acid palmitic, acid linoleic và acid oleic là các thành phần quan trọng.

Dược liệu Kha tử

4. Tác dụng

Hoạt tính chống oxi hóa và chống gốc tự do: Trong chiết xuất từ Kha tử chứa nhiều hoạt chất có khả năng chống lại các gốc tự do, làm chứng minh cho tác dụng chống oxi hóa của nó.

Chống ung thư: Chiết xuất cồn từ Kha tử đã được chứng minh là có khả năng ức chế sự phát triển và gây tử vong của một số loại tế bào ung thư, bao gồm tế bào ung thư vú ở cả người và chuột, tế bào ung thư xương ở người và tế bào ung thư tuyến tiền liệt ở người.

Hoạt động chống vi khuẩn, xạ trị và hoá trị: Hoạt tính chống vi khuẩn của dịch chiết nước và tannin thủy phân từ Kha tử đã được ghi nhận trong việc ức chế Salmonella typhimurium. Nó cũng bảo vệ các tế bào lympho của con người khỏi tổn thương gây ra bởi bức xạ gamma đối với DNA trong điều kiện thí nghiệm.

Các tác dụng bảo vệ gan, tim mạch, tế bào, chống lại bệnh đái tháo đường và nhiều tác dụng khác cũng đã được phát hiện.

5. Công dụng

Điều trị tiêu chảy, giúp cải thiện tình trạng sức khỏe của đường ruột.
Hỗ trợ điều trị các vấn đề về hệ hô hấp như ho, đặc biệt là ho khan và khó thở.
Giảm các triệu chứng đau họng và kích thích quá trình lành tổn thương trong vùng họng.

Chủ trị:

Tiêu chảy kéo dài, tiêu chảy có máu
Hỗ trợ điều trị hen suyễn, đặc biệt là khi có triệu chứng khó thở và ho kéo dài không có dấu hiệu cải thiện cũng như giúp giảm khàn tiếng.

Liều dùng:

Sử dụng hàng ngày từ 3 đến 6 gram, có thể dùng dạng thuốc sắc hoặc thuốc viên.

Kha tử trị ho, viêm họng

6. Bài thuốc tham khảo

Điều trị tiêu chảy kéo dài:

Sử dụng 12 quả Kha tử, trong đó 6 quả sử dụng sống và 6 quả nướng, sau đó bỏ hạt và tán nhỏ. Trong trường hợp tiêu chảy kéo dài và có dấu hiệu ra máu, sử dụng nước sắc cam thảo uống kèm thuốc. Nếu tiêu phát ra nhầy nhớt, sử dụng kèm với nước sắc chích thảo. Để biết thêm thông tin chi tiết, bạn có thể tham khảo thêm tại bài viết về các loại thuốc dùng trong trường hợp tiêu chảy cấp.

Đối với trường hợp ho kéo dài và mất tiếng:

Dùng 4 gram Kha tử hoặc Đảng sâm, sắc chúng với 400 ml nước cho đến khi cô đặc còn 200 ml, sau đó chia thành 3 lần uống trong ngày.

Giảng viên tại Cao đẳng Y Dược TPHCM cập nhật và chia sẻ