Trình dược viên
Loading...Zidovudine, còn được gọi là AZT, là một loại thuốc chống retrovirus được sử dụng chủ yếu trong điều trị nhiễm HIV (virus gây ra bệnh AIDS). Zidovudine thuộc vào nhóm thuốc gọi là thuốc chống vi-rút nucleoside thuộc lớp thymidine analog. Nó hoạt động bằng cách ngăn chặn hoạt động của enzyme nghịch đảo chuyển tổng hợp nukleotit (reverse transcriptase), enzyme này cần thiết cho vi-rút HIV sao chép và nhân đôi gene của nó trong quá trình nhiễm trùng tế bào.
Zidovudine được sử dụng như một thành phần chính trong nhiều liệu pháp phòng ngừa và điều trị HIV. Nó có thể được sử dụng đơn độc hoặc kết hợp với các loại thuốc khác để giảm tải lượng virus HIV trong cơ thể, ngăn chặn sự suy giảm hệ miễn dịch, và cải thiện chất lượng và tuổi thọ của người sống với HIV/AIDS.
Việc sử dụng Zidovudine cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Thuốc này có thể gây ra một số tác dụng phụ, bao gồm buồn nôn, mệt mỏi, giảm bạch cầu, suy giảm tủy xương, và các vấn đề huyết học khác.
Tác dụng- Chỉ định của thuốc Zidovudine
Zidovudine (AZT) có các tác dụng và chỉ định chính sau đây:
- Điều trị HIV/AIDS: Zidovudine được sử dụng trong điều trị nhiễm HIV và bệnh AIDS. Thuốc này giúp giảm tải lượng virus HIV trong cơ thể, ngăn chặn sự sao chép và nhân đôi gene của HIV, từ đó làm giảm sự phát triển của virus trong cơ thể và duy trì hệ miễn dịch.
- Phòng ngừa lây nhiễm HIV từ mẹ sang con: Zidovudine được sử dụng để phòng ngừa lây nhiễm HIV từ mẹ sang con trong quá trình mang thai, khi sinh và sau sinh. Thuốc này giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HIV từ mẹ sang thai nhi qua việc kiểm soát tải lượng virus HIV trong cơ thể mẹ.
- Phòng ngừa nhiễm HIV sau tiếp xúc: Zidovudine cũng được sử dụng để phòng ngừa nhiễm HIV sau khi tiếp xúc với chất lỏng cơ thể có chứa virus HIV, chẳng hạn như sau khi bị tiêm kim tiêm chung, tai nạn chọc thủng kim tiêm, hoặc khi làm việc trong môi trường y tế có nguy cơ nhiễm HIV.
Tuy nhiên, việc sử dụng Zidovudine cần tuân thủ đúng liều lượng và chỉ dùng theo sự hướng dẫn của bác sĩ. Thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ và tương tác thuốc khác, do đó, quan trọng để thảo luận với bác sĩ trước khi sử dụng Zidovudine.
Tác dụng phụ của thuốc Zidovudine
Thuốc Zidovudine có thể gây ra một số tác dụng phụ, một số tác dụng phụ phổ biến bao gồm:
- Mệt mỏi: Mệt mỏi là tác dụng phụ phổ biến nhất của Zidovudine. Người dùng thuốc có thể cảm thấy mệt mỏi, uể oải và thiếu năng lượng.
- Buồn nôn và nôn mửa: Một số người sử dụng Zidovudine có thể gặp khó chịu và buồn nôn. Trong một số trường hợp, điều này có thể dẫn đến nôn mửa.
- Giảm bạch cầu: Zidovudine có thể gây ra giảm bạch cầu, đặc biệt là giảm bạch cầu trung tính (neutrophils). Sẽ dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng cơ hội.
- Giảm tiểu cầu: Thuốc có thể gây ra giảm tiểu cầu (thrombocytopenia), gây ra nguy cơ chảy máu và bầm tím dễ dàng hơn.
- Vấn đề huyết học khác: Zidovudine cũng có thể gây ra các vấn đề huyết học khác như giảm hemoglobin (anemia) và giảm số lượng tế bào hồng cầu.
- Rối loạn tiêu hóa: Một số người dùng thuốc có thể gặp các vấn đề tiêu hóa như tiêu chảy, đau bụng, khó tiêu, và khó ngủ.
Zidovudine cũng có thể tương tác với một số loại thuốc khác. Do đó, quan trọng để thảo luận với bác sĩ hoặc nhà dược trước khi sử dụng Zidovudine để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình điều trị.
Zidovudine tương tác với những thuốc khác
Zidovudine có thể tương tác với một số loại thuốc khác. Dưới đây là một số ví dụ về các loại thuốc có thể tương tác với Zidovudine:
- Thuốc chống retrovirus khác: Sử dụng Zidovudine cùng lúc với các thuốc chống retrovirus khác, như lamivudine, abacavir, tenofovir, có thể tăng khả năng chống lại virus HIV và cải thiện điều trị. Tuy nhiên, liều lượng và tương tác thuốc cụ thể cần được đánh giá bởi bác sĩ.
- Ribavirin: Zidovudine có thể tương tác với ribavirin, một loại thuốc chống vi-rút được sử dụng trong điều trị viêm gan C. Khi sử dụng chung, có thể có tác dụng phụ tăng lên và cần theo dõi cẩn thận.
- Didanosine: Sử dụng Zidovudine cùng lúc với didanosine (ddl), một loại thuốc chống retrovirus khác, có thể tăng nguy cơ tác dụng phụ về máu như giảm bạch cầu và giảm tiểu cầu. Liều lượng và tương tác thuốc nên được theo dõi cẩn thận.
- Trimethoprim/sulfamethoxazole: Zidovudine cùng lúc sử dụng với trimethoprim/sulfamethoxazole, một loại kháng sinh, có thể tăng nguy cơ tác dụng phụ như giảm bạch cầu và giảm tiểu cầu.
- Phenytoin và phenobarbital: Zidovudine có thể tương tác với phenytoin và phenobarbital, các loại thuốc chống co giật, có thể làm giảm nồng độ Zidovudine trong máu và làm giảm hiệu quả điều trị.
Ngoài ra, còn nhiều loại thuốc khác có thể tương tác với Zidovudine. Vì vậy, rất quan trọng để thảo luận với bác sĩ hoặc nhà dược về tất cả các loại thuốc, bao gồm cả thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn và các loại bổ sung, bạn đang sử dụng trước khi bắt đầu điều trị Zidovudine.
Bài viết và sưu tầm DS CKI Lý Thanh Long: giảng viên trường Cao đẳng Y dược Pasteur
